Soms heeft overlijden een niet-natuurlijke oorzaak (ongeluk of geweld). Zodra de arts die het overlijden vaststelt twijfelt over de doodsoorzaak, zal hij geen verklaring van overlijden afgeven, maar de gemeentelijk lijkschouwer inschakelen.
Procedure bij niet-natuurlijke dood
Is ook de gemeentelijk lijkschouwer van mening dat het om een niet-natuurlijke dood gaat, dan zal hij verslag uitbrengen aan de officier van justitie. Deze zal bepalen of nader onderzoek van een politiearts of van het Nederlands Forensisch Instituut nodig is naar de omstandigheden en oorzaak van het overlijden. Na afronding van het onderzoek kan de officier van justitie besluiten het beslag op het lichaam op te heffen. Hij geeft dan een zogenaamde ‘verklaring van geen bezwaar’ af. Soms blijft het beslag op het lichaam nog langer gehandhaafd.
Met de verklaring van geen bezwaar kan de uitvaartverzorger van nabestaanden verlof tot begraven of cremeren aanvragen bij de Gemeente. Een begraafplaats of crematorium heeft dit verlof nodig om overledenen te mogen begraven of cremeren.
Zelfdoding en dood door geweld
Bij een niet-natuurlijke doodsoorzaak wordt altijd de politie ingeschakeld. De recherche stelt vervolgens een onderzoek in. De recherche zal je ondervragen en eventueel persoonlijke spullen van de overledene in beslag nemen. Ben je nabestaande van het slachtoffer maar heb je de overledene niet zelf gevonden, dan komt de politie naar je toe om je te informeren.
Bij zelfdoding wordt de procedure meestal vrij snel afgerond en krijg je het materiaal dat de politie verzameld heeft weer terug. Vele nabestaanden kiezen na zelfdoding voor een stille uitvaart of schrappen de gelegenheid tot condoleren. Toch kan het juist dan belangrijk zijn iets heel persoonlijks te doen bij de uitvaart om het verlies een plek te geven.
Bij de rouwverwerking na zelfdoding kan praten met lotgenoten of hulpverleners van de overledene lucht geven.
Bij dood door geweld krijg je te maken met veel meer persoonlijke vragen en zal je huis doorzocht worden. Het onderzoek kan enige tijd duren en het is dan dus onzeker wanneer het lichaam van de overledene wordt vrijgegeven. Onder die omstandigheden zul je als nabestaande nauwelijks in staat zijn het verlies te verwerken. Daarnaast zul je je ook nog voor moeten bereiden op bijvoorbeeld een rechtszaak waarin je mogelijk geconfronteerd wordt met de dader of met belangstelling van de pers of nieuwsgierige mensen. Het kan behulpzaam zijn om een professionele hulpverlener in te schakelen bij de verwerking van je verlies. Je huisarts kan je hierover informeren. Voor het waarborgen van je privacy kan je afspraken maken met de politie. Ook kan je overwegen om tijdelijk naar een ander adres te verhuizen.
Zelfmoord of dood door geweld hebben een grote invloed op zowel nabestaanden als op het afscheid nemen. Voor het afscheid nemen kan restauratie of reconstructie van het overleden lichaam nodig zijn.
Nabestaanden kunnen voor hulp onder andere terecht bij www.113.nl/nabestaanden.